رضی آقامیری در یادداشتی تشریح کرد؛ مزایای طرح پنجره واحد تجاری

شناسه خبر :95111942

به گزارش روابط عمومی کنفدراسیون صادرات ایران، سید ضی میری، رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران اعلام کرد: «پنجره واحد تجارت فرامرزی»، یکی از گام های مثبتی است که به تجار و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که اطلاعات لازم را در قالب استاندارد به یک واحد ارائه و تمام مجوزها و مواد قانونی مرتبط با فعالیتشان را در همان محل دریافت کنند. به عبارتی دیگر، «پنجره واحد» جزئی از برنامه تسهیل تجارت خارجی محسوب می شود و تمرکز اصلی تسهیل تجارت خارجی بر این نقطه است که چگونه فرآیندها و کنترل‌های حاکم بر جابجایی کالا در مرزها یعنی ورود و خروج کالا، می‌تواند هزینه هایی را که احیانا، بر تجار تحمیل می شود را کاهش دهد و از سوی دیگر، تاثیر حداکثری بر کنترل‌های ایمنی ورود کالا که به موجب قانون تعیین شده، بر جای بگذارد. از دیگر مزایای پنجره واحد تجارت فرامرزی، میتوان به « کاهش هزینه‌ها از طریق کاهش تأخیر در اخذ مجوزها»، «تسریع در ترخیص کالاها» و «فراهم آوردن امکان توضیح قوانین به علت قابل پیش‌بینی شدن تقاضا برای واردات و صادرات» اشاره کرد. بر این اساس، فی النفسه این امر، یک اتفاق مثبتی است که در روند تجارت کشور رخ داده، اما موضوعی که باید مورد توجه متولیان این امر به ویژه گمرک کشور که متولی اصلی اجرای چنین طرحی است، قرار گیرد، آن هم این که، باید زیرساخت های لازم برای انجام بهینه و مطلوب این طرح فراهم شود.به طوری که یکی از بندهای این طرح به موضوعی اشاره می‌کند که در زمره الزامات جدید در فرآیند تجارت خارجی به شمار می رود و بر اساس آن، باید زیرساخت‌های مورد نیاز برای اجرا در استقرار سامانه‌ها و رویه‌ها و روش‌های نوین همچون «پنجره واحد» در فعالیت‌های گمرکی، پیش بینی و سازماندهی شود. زیرا گاهی اوقات مشاهده می شود که صادرکنندگان و واردکنندگان درهنگام اجرای فرایندهای کاری خود از طریق این سامانه، با قعطی اینترنت مواجه می شوند، که کار را برای آنها سخت می کند. ↩️از این رو، پیدایش و اجرای موفقیت آمیز پنجره واحد به پیش شرط ها و عواملی بستگی دارد که در کشورها و پروژه های مختلف ممکن است،متفاوت باشد. اما يكي از عوامل كليدي موفقيت در استقرار پنجره واحد تجاري، وجود عزم و اراده سياسي و هدايت برنامه ريزي شده فعاليت هاي لازم در اين مسير از سوي دولت است که به نظر می رسد این اراده و عزم جدی برای اجرایی کردن سامانه های تسهیل تجارت وجود داشته، اما باید به دنبال حل دست‌اندازهای اجرای طرح پنجره واحد در داخل کشور باشیم. ⏫در مجموع عملیاتی شدن «پنجره واحد تجارت فرامرزی» یک اقدام مثبت برای آسان سازی امور، افزایش شفافیت در سیستم و کاهش فساد سیستمی است که تحقق آن می تواند گام موثری در زمینه تسهیل تجارت با دنیا باشد. به هرحال جای امیدواری است که با بهره گیری از چنین ابزارهایی بتوان در فضای پسابرجام، از یکسو به شفاف ‌سازی چرخش اطلاعات تجاری تسریع، تسهیل در ارائه خدمات بازرگانی و جلوگیری از سوء استفاده و تخلفات دست پیدا کرد و از سوی دیگر تسهیل تجارت با دنیا و کاهش زمان و هزینه تجارت و در نهایت، رشد صادرات اقتصادی کشور را از آن انتظار داشت.

بهره‌وري را از طريق كاهش زمان و هزينه برای بازرگانان، افزايش مي‌دهد. به اين ترتيب معامله‌گران زمان كمتري را براي اخذ مجوزهاي همچون مجوز ترخيص كالا صرف خواهند كرد.  اين مفهوم در سازمان‌ها و موسسات معتبر جهاني از جمله، كميسيون اقتصادي اتحاديه اروپا، سازمان جهاني گمرك، مركز تسهيل تجارت و كسب و كار سازمان ملل و چندين سازمان تجارت منطقه‌اي ترويج داده شده و اهميت بالايي دارد. 
عمل به قانون پس از چند سال؟
با توجه به اين سطح اهميت پنجره واحد تجارت فرامرزي، در حالي كه از سال 1390 و با مصوب شدن قانون «بهبود مستمر فضاي كسب‌‌وكار» گمركات بايد زمينه استفاده از فناوري‌هاي نوين را ايجاد مي‌كردند، اين موضوع براي چند سال مغفول مانده و در نهايت وزارت اقتصاد دولت يازدهم از طريق سازمان گمرك جمهوري اسلامي ايران گامي بزرگ را در جهت استقرار اين پنجره برداشت. 
در نهايت سازمان گمرك توانست در سال 1393 پنجره واحد تجارت فرامرزي را راه‌اندازي كند. رويدادي مهم كه بلافاصله تاثير خود را نشان داده و باعث افزايش 78 درصدي درآمدهاي گمرك نسبت به سال 1392 شود. از سوي ديگر و در اتفاقي بسيار مهم  با استقرار سامانه جامع گمرك و پنجره واحد تجارت فرامرزي، انجام تشريفات در واردات از 26 روز به 3 روز و در صادرات از 7 روز به 1 روز كاهش يافت. بر اساس اعلام بانك جهاني به ازاي هر روز تاخير در انجام تشريفات گمرگ يك درصد ارزش كل كالا به هزينه‌هاي مترتب بر ترخيص كالا اضافه خواهد شد. كاهش انجام تشريفات بالغ بر 40 هزار ميليارد تومان صرفه‌جويي در چرخه تجارت خارجي را به دنبال داشته است.
در واقع در حالي كه پیش از راه‌اندازی سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی دسترسی به آمار و اطلاعات گمرکی بسیار دشوار و زمان‌بر بود و همچنین تبادل آن با سازمان‌های همجوار به سختی صورت می‌گرفت، در حال حاضر همه سازمان‌های دخیل در امر تجارت می‌توانند در لحظه و به صورت برخط از این اطلاعات استفاده کنند و همین اطلاعات سبب کشف صدها تن کالای قاچاق شده است.
 اكنون اتصال الکترونیکی بارنامه، پروژه درب خروج هوشمند، راه‌اندازی بزرگ‌ترین بانک اطلاعات تجارت خارجی، دریافت گواهی بازرسی از طریق سامانه جامع امور گمرکی، آغاز تبادل الکترونیکی اطلاعات میان سازمان بنادر و گمرک، سامانه مانیتورینگ کالاهای ترانزیتی، راه‌اندازی سامانه پیشخوان خدمات الکترونیکی، الکترونیکی شدن نظارت‌ها در گمرک و کیف پول الکترونیکی، از مهمترین قابلیتهای پنجره تجارت فرامرزی به حساب میآیند.

ارشناسان ارشد سازمان جهانی گمرک که چندی پیش با هدف عارضه‌یابی در مورد مدرنیزاسیون گمرک ایران ، اجرای پنجره واحد تجاری و موافقت‌نامه تسهیل تجارت به تهران سفر کرده و با مسئولان و مدیران گمرک کشورمان دیدار کرده بودند، پس از بازگشت به بلژیک (مقر سازمان جهانی گمرک) در گزارشی به ارزیابی نتایج این سفر و عملکرد گمرک ایران پرداختند و در مجموع اقدامات انجام شده در قالب سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی را مثبت خواندند.

این گزارش رسما از سوی سازمان جهانی گمرک(wco) منتشر شد. یکی از مهمترین محورهای این گزارش به اجرای موفق پنجره واحد تجاری در گمرک ایران اختصاص دارد.در بخشی از این گزارش درباره اجرای پنجره واحد تجارت فرامرزی در گمرک ایران آمده است:
 گمرک جمهوری اسلامی ایران سیستم جامع یکپارچه ترخیص گمرکی (ICCS) را با همکاری دانشگاه تهران ایجاد کرده و در زمان کوتاهی با سایر سازمان‌های مرتبط جهت دستیابی به یک سیستم مدرن پنجره واحد، هماهنگی‌هایی انجام داده که در آن ارائه اسناد فیزیکی حذف شده است. این سیستم قادر است حقوق گمرکی و 26 نوع عوارض را از طرف سایر سازمان‌ها وصول کند.

یک کارکرد جالب در این سیستم، امکان انجام گفت‌وگو و ارتباط فوری بین گمرک، واردکننده و سایر سازمان‌های دولتی است. گمرک ایران از طریق سیستم پنجره واحد و ساده کردن رویه‌های گمرکی، زمان انجام برای ترخیص را به شدت کاهش داده است. در حال حاضر در مسیر سبز گمرکی 48 درصد اظهارنامه‌ها بدون دخالت انسان پردازش و ترخیص می‌شود.

⤵️برای جلوگیری از تخلفات مربوط به تعیین ارزش گمرکی، گمرک ایران با کمک سامانه جامع گمرکی وپنجره واحد تجارت فرامرزی تمرکز و منابع خود را روی بازبینی ارزش قرار داده است. سیستم TSC به عنوان بانک اطلاعاتی ارزش و ارزش مرجع ایجاد شده است. در حال حاضر گمرک ایران به سمت حسابرسی پس از ترخیص حرکت می‌کند. کارشناسان WCO متوجه شدند که گمرک ایران به اطلاعات بازرسی پیش از حمل به عنوان ضوابط کلیدی انتخاب مسیر و ابزارهای تسهیلی وابسته است.

سیستم حسابرسی پس از ترخیص می‌تواند بازبینی ارزش و تعرفه را تسهیل کند و قانون‌‌مداری تجار را افزایش دهد. لازم به یادآوری است که بیشتر گمرکات دنیا تیم‌ها و واحدهای مؤثر حسابرسی پس از ترخیص دارند و برای پشتیبانی از حداقل بازرسی‌ها و مداخله در مرز متکی به این نوع حسابرسی هستند. کارشناسان حسابرسی پس از ترخیص بایستی دانش کارشناسی در مورد حسابداری، تحلیل داده‌ها، شیوه‌های بین‌المللی تجارت و حمل‌ونقل داشته باشند.

لذا توصیه می‌شود که گمرک ایران آموزش کارکنان جوان را در دانشگاه، سازمان مالیاتی و سایر سازمان‌های مرتبط جهت کسب دانش در مورد حسابرسی پس از ترخیص مورد توجه قرار دهد.

منبع: شادا